Cuộc thanh lý phá sản FTX gây tranh cãi: Quyền lợi của các chủ nợ bị tổn hại gây lo ngại

Gần đây, đại diện của các chủ nợ FTX đã công bố một tài liệu thanh lý phá sản, gây ra sự quan tâm rộng rãi. Tài liệu cho thấy, nếu người dùng đến từ các khu vực pháp lý nước ngoài bị hạn chế, FTX có thể tịch thu số tiền bồi thường của họ. Thậm chí đáng chú ý hơn, trong số tiền bồi thường từ "các quốc gia bị hạn chế", 82% đến từ người dùng Trung Quốc.

Do việc Trung Quốc áp đặt hạn chế nghiêm ngặt đối với giao dịch tiền điện tử, những người dùng này có thể bị coi là "bất hợp pháp", từ đó mất quyền đòi bồi thường. Điều này có nghĩa là họ không chỉ không thể thu hồi tổn thất mà tài sản của họ còn có thể bị "tịch thu hợp pháp". Ngay sau khi tin tức này được công bố, nó đã ngay lập tức gây ra phản ứng mạnh mẽ trong cộng đồng. Nhiều người đã đặt câu hỏi về cách làm của đội ngũ thanh lý, cho rằng đó là một cái cớ để trốn tránh trách nhiệm. Một số bình luận viên đã gọi quyết định của FTX là "cướp bóc kiểu Mỹ", bày tỏ sự thất vọng và bất lực sâu sắc.

Sự kiện này không chỉ liên quan đến việc FTX có "hành động hợp pháp" hay không, mà còn gây ra sự chú ý đến danh tính của những người ra quyết định, tiêu chuẩn hành động và những người hưởng lợi cuối cùng.

Người tiếp quản FTX là một đội ngũ tái cấu trúc phá sản đến từ Phố Wall, do chuyên gia tái cấu trúc John J. Ray III đảm nhận vị trí CEO, với sự dẫn dắt của công ty luật lâu đời Sullivan & Cromwell (S&C). John J. Ray đã từng xử lý vụ phá sản của Enron, mang lại gần 700 triệu đô la doanh thu cho S&C.

Tuy nhiên, mức phí cao của đội ngũ này đã gây ra tranh cãi. Mức phí theo giờ của các đối tác S&C lên tới 2000 USD, trong khi John Ray tính phí 1300 USD mỗi giờ. Theo báo cáo, tính đến đầu năm 2025, phí dịch vụ pháp lý mà S&C khai báo trong quy trình phá sản của FTX đã lên tới 249 triệu USD. Những tài sản đáng lẽ thuộc về các chủ nợ đang bị "đội ngũ chuyên nghiệp" từng bước xâm chiếm.

Quá trình nộp đơn phá sản của FTX cũng đã gây ra nhiều nghi ngờ. Bản nháp lời khai mà SBF chuẩn bị nộp cho Quốc hội cho thấy, Tổng cố vấn pháp lý của FTX.US, Ryne Miller, đã làm việc chặt chẽ với đội ngũ thanh lý, buộc SBF và ban quản lý của ông phải nhanh chóng tiến vào quy trình phá sản Chương 11. SBF cho biết đã bị đe dọa và quấy rối từ Sullivan & Cromwell và Ryne Miller.

Đội thanh lý cũng gây tranh cãi về cách xử lý danh mục đầu tư lịch sử của FTX. Nhiều dự án tiềm năng cao đã được bán với giá thấp hơn nhiều so với giá trị thực, dẫn đến nghi ngờ về tính công bằng của quy trình thanh lý.

Ví dụ, công ty AI Cursor đã được bán với giá gốc 200.000 USD, trong khi giá trị thực tế của nó lên tới 9 tỷ USD. Mysten Labs và chuỗi SUI của nó được bán với giá 96 triệu USD, nhưng giá trị token của nó từng vượt qua 4,6 tỷ USD. 8% cổ phần của công ty AI Anthropic đã được bán với giá 1,3 tỷ USD, nhưng chưa đầy một năm sau, giá trị của công ty đã đạt 61,5 tỷ USD, trong khi giá trị cổ phần mà FTX từng nắm giữ gần 5 tỷ USD.

Sự "bán tháo thanh lý" tập trung và trong thời gian ngắn này đã gây ra nhiều suy đoán. Có ý kiến cho rằng, đội ngũ thanh lý có thể đã bán các tài sản chất lượng cao với giá thấp cho những tổ chức quen thuộc trong thời gian rất ngắn, đồng thời thu phí luật sư cao, nhanh chóng kết thúc vụ việc để thu lợi.

Hiện tại, tài sản phá sản của FTX dự kiến sẽ được phân phối toàn cầu với tổng giá trị từ 14,5 tỷ đến 16,3 tỷ USD. Tuy nhiên, nếu người dùng tại các khu vực như Trung Quốc không thể đòi lại tiền một cách thuận lợi, điều này sẽ có nghĩa là một bi kịch khác: một số nhà đầu tư có thể bị loại ra khỏi hệ thống pháp luật, trong khi số tiền thuộc về họ bị nuốt chửng bởi các thủ tục pháp lý phức tạp và các hoạt động mờ ám của luật sư phá sản.

Sự sụp đổ của FTX không chỉ là một đáy chu kỳ thị trường khác, mà đối với hàng chục nghìn nhà đầu tư thông thường, đây là một tổn thất kép về tài chính và hy vọng. Những luật sư và cố vấn được ca ngợi là "đội ngũ thanh lý chuyên nghiệp" có thể quyết định số phận của hàng tỷ đô la tài sản chỉ bằng vài dòng chữ, nhưng dường như không để lại cho những nhà đầu tư thông thường này bất kỳ cơ hội nào để lật ngược tình thế.